Afgelopen donderdag, 12 maart, kwamen we samen voor een prachtige en leerzame kennissessie over biodiversiteit op het boerenhiem. Samen doken we in de vraag: hoe maak je van je erf een plek waar vogels, insecten en andere dieren graag komen – en blijven?
Het antwoord? Door samen te werken met de natuur én oog te hebben voor de unieke plek waar je woont. Want of je nu op zand, veen of klei woont, elke bodem vraagt om andere planten, dieren én oplossingen.
Elke bodem zijn eigen biodiversiteit
Friesland kent drie belangrijke bodemsoorten, en elk van die gronden herbergt andere planten en dieren:
- Zandgrond: besloten, kleinschalig, veel beschutting. Hier vind je hagedissen en zie je vaak boerenerven verscholen in het landschap.
- Veengrond: halfopen, met ringslangen die zich hier thuis voelen.
- Kleigrond: open, wijds en winderig, met de groene kikker als typische bewoner. Juist op klei vallen boerenerven goed op en kunnen ze een oase vormen in een verder kaal landschap.
Kortom: kijk goed naar de bodem onder je voeten, want die bepaalt wat er groeit en leeft.
Waarom is biodiversiteit op het erf zo belangrijk?
Een erf is veel meer dan alleen een plek om te wonen of te werken. Het is:
- Leefgebied voor vogels, insecten, kleine zoogdieren en amfibieën.
- Verbinding tussen andere groene plekken. Samen met houtwallen, sloten, bermen etc. vormen boerenerven een verbinding tussen natuurgebieden.
- Voedselbron en schuilplek, het hele jaar door.
Denk maar aan de spotvogel, die in de zomer terugkomt uit Afrika om op boerenerven te broeden, of de kramsvogel, die in de winter van fruitresten geniet.
En goed nieuws: hoe gevarieerder je erf, hoe meer leven.
Hoe kom je tot een biodivers erf? – Stap voor stap
Tijdens de sessie kregen we een handige aanpak mee om je erf biodivers in te richten. Het begint allemaal met goed kijken en plannen:
- Wat voor landschapstype heb je? Open of gesloten?
- Welke grondsoort? Klei, veen of zand?
- Wat wil je bereiken? Vogels, vlinders, egels, bijen?
- Wat past bij jou? Wat vind je mooi? Wat kun je onderhouden?
- Wat vertelt de historie? Hoe zag het erf er vroeger uit? (Tip: check oude ansichtkaarten of HisGis 1832!)
En misschien wel het belangrijkste: begin klein, houd het simpel! En gebruik zoveel mogelijk inheemse soorten!
Praktische ideeën voor meer leven op je erf
Bomen & struiken
- Fruitbomen voor vogels en insecten. Laat gerust wat fruit liggen!
- Struiken zoals meidoorn, sleedoorn, vlier, hondsroos en vuilboom. Goed voor vogels, insecten en zoogdieren.
- Grote bomen (solitairen) zoals eik, linde of iep. Ze zorgen voor schaduw, nestplekken en voedsel.
Hagen & houtwallen
- Knipheggen (strak) of struweelhagen (los) geven beschutting en voedsel.
- Meidoornhagen trekken enorm veel vogels aan.
Ruigte (rommelhoekjes)
- Takkenrillen, bladhoop, brandnetels en distels: onmisbaar voor vlinders, vogels en egels.
- Niet alles opruimen of maaien: gefaseerd maaien zorgt dat er altijd voedsel en schuilplek blijft.
Water & poelen
- Een poel voor kikkers, libellen en insecten. Geen strakke vijver, maar laat de natuur haar gang gaan, met een flauw talud zodat dieren gemakkelijk in en uit het water kunnen en planten natuurlijk kunnen groeien.
Extra’s
- Bijenhotels, vleermuiskasten, takkenrillen.
- Gebruik inheemse planten die in Nederland gekweekt zijn – die zijn écht nodig voor onze eigen insecten.
Wat kun je morgen al doen?
Je hoeft niet meteen je hele erf om te gooien. Met kleine stappen kom je al een heel eind.
- Maak een lijstje van de dieren die je graag wilt aantrekken (bijv. vogels, egels, vlinders).
- Kijk kritisch naar je erf: waar is ruimte voor een struik of boom? Waar zou een rommelhoekje mogen blijven?
- Plant dit voorjaar een paar inheemse struiken zoals meidoorn, vlier of hondsroos.
- Laat een hoekje ruig en maai het pas in de nazomer.
- Leg een takkenril aan of maak een hoop bladeren en takken voor egels.
- Gebruik apps zoals ObsIdentify of Merlin om te ontdekken wat er nu al leeft!
Tot slot: samen met de natuur
Een biodivers erf maak je niet in één dag. Maar elke struik, elke boom en elke hoop takken is een stap vooruit. En het mooie is: hoe meer variatie jij aanbrengt, hoe meer vogels, vlinders en egels je kunt verwelkomen.
En zoals we donderdag afsloten: “Rûchte is it nije moai”. Dus laat die nette heg maar even los, en maak ruimte voor leven!
Hieronder vind je nog wat voorbeelden van hoe biodiversiteit op je erf eruit kan komen te zien.
