Anne Jansma gaf eind april een presentatie over kruidenrijk grasland binnen één van onze studiegroepen. Wanneer je aan de slag gaat met kruidenrijk grasland, moet je eerst bepalen wat je doel is. Wil je bijvoorbeeld meer richting biodiversiteit kijken of juist naar het agro-functionele aspect?

Biodiversiteit

Ga je aan de slag met kruidenrijk grasland vanuit biodiversiteit, dan is je doel om met kruidenrijk grasland een hogere diversiteit aan planten, insecten en vogels te realiseren. Extensief kruidenrijk grasland bestaat uit inheemse kruiden en grassen en een open en gevarieerde vegetatiestructuur dat zich op een natuurlijke manier ontwikkeld. Dit resulteert in een geschikt biotoop voor weidevogels en hun kuikens. Extensief kruidenrijk grasland wordt alleen bemest met vaste mest en pas na 15 juni gemaaid.

Het grote voordeel voor weidevogels is dat het voedselaanbod van met name grote insecten hoger is, en dat daarnaast de bereikbaarheid van insecten beter is. Een open vegetatiestructuur is hierbij van belang.

Er zijn hierbij drie sturingsmechanismen waarmee je dit kunt bereiken:

• Bemesting (hierbij let je op de hoeveelheid en het tijdstip)
• Waterpeil
• Beweiding

Agro-functioneel

Ga je aan de slag met kruidenrijk grasland vanuit het agro-functionele aspect, dan richt je je op o.a. het verbeteren van de bodemstructuur en bodemleven, gewasproductie, droogteresistentie, stikstofbinding, voederwaarde en koegezondheid. Agro-functioneel/productief kruidenrijk grasland wordt gerealiseerd door het inzaaien van een productief kruidenrijk mengsel met merendeels veredelde grassen, kruiden en vlinderbloemigen.

Maar hoe houd je de productieve kruiden erin? Vaak zie je dat de kruiden naar een aantal jaren weer verdwijnen. Deels omdat er tweejarige soorten die in het mengsel zitten, en deels omdat de kruiden zich niet kunnen handhaven. Een aantal kruiden zal ook zaad moeten zetten om zich vervolgens weer opnieuw te kunnen vestigen in de zode. Het af en toe laten bloeien en zaad zetten van kruiden kan hierbij helpen. Ook zal de stikstofbemesting aangepast moeten worden. Bij dit soort mengsels wordt geadviseerd om geen kunstmest te gebruiken om de stikstofbinding van de klavers optimaal te benutten. Qua productie en voederwaarde doen deze mengsels niet onder voor Engels raaigrasland met name in droge jaren.

In potentie is er een positief effect van een aantal kruiden op de koegezondheid. Echter, hoeveel kruiden heb je nodig in het rantsoen om dit effect te zien? Dat bepaalde kruiden effect hebben op de koegezondheid, emissies en melksamenstelling is bekend uit literatuur, maar hoeveel moeten de koeien daarvan eten om dit gewenste effect te krijgen? Doe je een klein hoekje in je land, dan zal dat waarschijnlijk niet veel effect hebben. Hier wordt momenteel onderzoek gedaan door Van Hall Larenstein i.s.m. o.a. de WUR op de Dairy Campus in het project Biodiverse melk.

Realiseren kruidenrijk grasland

Voor het realiseren van een kruidenrijk grasland zijn er een viertal punten waar je rekening mee moet houden.

1. Mengsel keuze
   • Er zijn veel mengsels op de markt. O.a. Nutriherb van Barenbrug, Megaseeds kruidenmix van Visscher Holland, Multilife 14 en 16 van DSV, Pure Graze, Fieldstar Graskruidenmix, etc. Soorten die vaak goed aan slaan en ook enigszins stand kunnen houden zijn smalle weegbree, klavers en karwij.
   • Engels raaigras is met name onder hoge bemestinggiften competitief ten opzichte van klavers en kruiden. Houd hiermee rekening bij de keuze van het mengsel of pas het management aan wat betreft de bemesting.
2. Perceel keuze
   • Let op de pH (bij voorkeur > 5,2) en voedselrijkdom (NLV, P)
   • Zorg ervoor dat er wordt ingezaaid op een perceel zonder zware onkruiddruk.
3. Tijdstip van zaaien
   • De voorkeur gaat uit naar zaaien in de periode augustus-september.
4. Zaaimethode
   • Opnieuw inzaaien is het succesvolst
   • Doorzaai van kruiden in een bestaande zode is lastig, en vaak niet succesvol.
   • Zorg voor een open zode door management of machinekeuze (strokenfrees).

Beheer kruidenrijk grasland

Hoe beheer je het kruidenrijk grasland na het inzaaien? Maai na herinzaai een niet te zware snede en bemest dit minder voor een goede vestiging van de kruiden. Pas verder de bemesting aan; hoe intensiever het beheer, hoe lager het aandeel kruiden. Gebruik bij voorkeur geen kunstmest.

Rondleiding

Na de presentatie hebben we nog een rondleiding gehad van Rene Veldman op zijn bedrijf en zijn we het land nog in gegaan om te kijken naar het kruidenrijke gehalte op zijn land.

Het was weer een aangename en leerzame bijeenkomst!